Lý do phải hệ thống hoá nội dung TGVN
Bản thân là người từng sử dụng website transgirlvn.com từ những ngày đầu, dù rất ngưỡng mộ và coi TGVN là nguồn thông tin đáng tin cậy cho trans girl, nhưng mình cũng nhận ra website bộc lộ một số hạn chế nhất định:
- Nội dung trên website khá học thuật, không phải ai cũng có kiến thức y dược, hay đủ khả năng đọc hiểu nghiên cứu khoa học.
- Có những thông tin cực kỳ quan trọng, giải thích rất nhiều “myth” truyền miệng trong cộng đồng trans, nhưng tiêu đề cùng nội dung quá đỗi học thuật, lại khiến mọi người bỏ cuộc ngay từ cái nhìn đầu tiên.
- Một người bước vào website lần đầu có thể thấy bối rối, choáng ngợp trước lượng kiến thức khổng lồ.
Vì vậy, mình viết bài này, nhằm 2 mục đích:
- Một chiếc bản đồ, giúp mọi người biết được trên TGVN có những bài viết gì, mình cần tìm kiếm nội dung gì thì phải vào bài viết nào.
- Giúp mọi người nắm bắt được những nội dung quan trọng nhất một cách tổng quát và toàn diện.
Mindmap hệ thống thông tin dành cho người chuyển giới nữ
Thông tin
- Cập nhật: 02/05/2024
- Link xem trực tiếp: https://transgirlvn.com/mindmap-hormone (Xem trên trình duyệt, không cần tải Figma)
Hướng dẫn sử dụng
- Máy tính: Giữ chuột trái hoặc chuột giữa để di chuyển qua lại. Ctrl + Lăn chuột giữa để phóng to, nhỏ.
- Điện thoại: Dùng 2 ngón tay để phóng to, nhỏ. Dùng 1 ngón tay để di chuyển.
Dù sao, mình vẫn mong các bạn có thể kiên nhẫn tìm đọc hết các nội dung trên website. Bạn sẽ thấy sự khác biệt của TGVN. Thay vì: “dùng hormone này là thành con gái nhanh, để da đẹp hơn này” như các bên khác, với TGVN, tất cả mọi thông tin đều có cơ sở khoa học.
Có những người cho rằng “Cứ hễ là người chuyển giới là phải đánh đổi”. Nhưng bạn phải biết lựa chọn những gì là an toàn nhất, hạn chế rủi ro nhất với bản thân, đâu thể đâm đầu điên cuồng vào một kết cục đã được định sẵn?
Tóm tắt những thông tin quan trọng nhất người chuyển giới nữ phải nắm vững
Mục tiêu chính của việc sử dụng hormone
Yếu tố tiên quyết phải nằm lòng. Nếu bạn không hiểu mục tiêu, bạn sẽ bị rơi vào cái bẫy “ai nói gì dùng nấy“, hay “cứ uống cái này này, uống nhiều lên biến thành con gái cho nhanh”.
2 mục tiêu chính của dùng hormone:
- Ức chế giảm nồng độ Testosterone nội sinh (Hormone sinh dục nam) xuống mức của nữ.
- Duy trì nồng độ Estradiol (Hormone sinh dục nữ) trong khoảng sinh lý của nữ.
Có những loại hormone nào?
Giúp bạn hiểu mình sử dụng hormone có tác dụng gì, tránh việc sử dụng bừa bãi vừa tốn kém mà vừa không đem lại hiệu quả. Ví dụ Progestogens thường được các bên bán kèm, tư vấn là giúp ngực đẹp hơn, da dẻ mịn màng hơn, liệu điều này có đúng?
Có các loại hormone sinh dục sau:
- Estrogens – Làm phát triển các đặc điểm giới tính thứ cấp của nữ
Phát triển ngực, Làm mềm, mượt da, Phân bố mỡ kiểu nữ Gynoid (Ngực, mông, đùi, hông), Mở rộng và làm cong xương chậu (ĐK: đầu xương chưa bị đóng), Sự ham muốn tình dục ở nữ.
- Progestogens – Một loại hormone nữ, không có tác dụng phát triển các đặc điểm giới tính thứ cấp
Tác động quan trọng trong hệ thống sinh sản nữ. Giúp phát triển các tiểu thuỳ ở vú khi người phụ nữ đang mang thai, chuẩn bị sữa cho đứa trẻ sắp được sinh ra. Việc dùng Progesterone cho người chuyển giới hiện nay không cho thấy bất cứ một tác dụng gì trong việc phát triển các đặc điểm giới tính thứ cấp của nữ. Do đó việc dùng Progesterone và Progestin bị phản đối.
- Androgens – Làm phát triển các đặc điểm giới tính thứ cấp của nam
Dương vật phát triển, Nở rộng vai và ngực theo chiều ngang, nở rộng xương sườn, Tăng trưởng cơ bắp, Giọng nói trầm, Phân bố mỡ kiểu nam Android (Bụng, eo), Lông mặt, lông cơ thể, Ham muốn tình dục, Mụn trứng cá, bã nhờn, da dầu, rụng tóc, mùi cơ thể.
Lựa chọn sử dụng thuốc nào?
Giúp các bạn không bị lừa sử dụng hormone một cách vô tội vạ. Việc mọi người hiểu sai và sử dụng vô tội vạ sẽ ảnh hưởng rất lớn tới sức khoẻ bản thân.
Thuốc nội tiết người chuyển giới nữ cần biết bao gồm:
Estrogen (Hormone nữ)
- Estrogens đồng nhất sinh học: Gồm Estradiol (Oestrogel), Estradiol Valerate (Progynova, Neofollin) và Estradiol Benzoate (Progynon-B)
- Estrogens không đồng nhất sinh học: gồm Ethinyl-Estradiol (Các thuốc tránh thai, ví dụ: Diane-35, OC-35, Beriz, Marvelon) và Conjugated-Estrogen (Estrogen liên hợp từ nước tiểu ngựa cái mang thai, ví dụ: Premarine, Estromon). Những thuốc này tăng nguy cơ bị huyết khối tĩnh mạch sâu, các vấn đề về tim mạch, và các vấn đề khác liên quan đến sức khỏe => KHÔNG ĐƯỢC SỬ DỤNG TRONG HRT
Progestogens
- Progesterone (Đồng nhất sinh học): An toàn hơn Progestins, tuy nhiên việc sử dụng Progesterone hiện nay cũng không được ủng hộ do không có lợi ích gì về phát triển các đặc điểm giới tính thứ cấp của nữ.
- Progestins (Progestogens tổng hợp)
Kháng Androgens (Kháng hormone nam)
- Thuốc thuần đối kháng thụ thể Androgens (Cơ chế: Trực tiếp ngăn chặn tác dụng của Androgens lên cơ thể), bao gồm:
- Spironolactone (Spinolac, Verospriron): Có nguy cơ tăng nồng độ kali máu
- Bicalutamide (Casodex)
- Cyproterone Acetate (Androcur): Tác dụng phụ tăng men gan, tổn thương gan hiếm gặp, huyết khối, u não
- Thuốc ức chế 5α-Reductase (Finasteride và Dutasteride – Cơ chế: Ngăn chặn Testosterone chuyển hóa thành dihydrotestosterone, từ đó hạn chế tình trạng hói đầu do androgen)
- Thuốc đồng vận và đối vận GnRH
Dùng hormone có rủi ro không?
Rủi ro nguy cơ cao
- Bệnh thuyết tắc huyết khối tĩnh mạch
Rủi ro nguy cơ trung bình
- U tuyến yên tiết prolactin (Prolactinoma)
- Ung thư vú
- Bệnh mạch vành
- Bệnh mạch máu não
- Bệnh sỏi mật
- Triglyceride cao
Tuyệt đối đừng chủ quan với những nguy cơ này.
Nhiều nguy cơ như vậy thì phải làm sao?
Vì vậy, hãy mang trong mình một tư duy rằng, nếu như chuyển giới là đánh đổi, thì hãy đánh đổi một cách có chọn lọc, với “mức giá” thấp nhất phải trả, đừng lãng phí cuộc đời mình vì thiếu hiểu biết.
TƯ DUY CẦN PHẢI CÓ
- Sử dụng thuốc có chọn lọc theo hướng dẫn, tránh các loại thuốc khuyến cáo không sử dụng.
- Sử dụng tuân thủ đúng hướng dẫn về liều lượng, không tự ý tăng giảm liều.
- Không tin các lời đồn vô căn cứ, không có cơ sở khoa học.
- Coi sức khoẻ là quan trọng hàng đầu, do đó cần kiểm tra theo dõi sức khoẻ định kỳ.
Kiểm tra sức khoẻ như thế nào?
Thời gian kiểm tra sức khoẻ định kỳ
– Năm đầu tiên sử dụng hormone: 3 tháng / lần.
– Kể từ năm tiếp theo: Tối thiểu 6 tháng / lần.
Xét nghiệm đánh giá các chỉ số nào?
– Nồng độ Testosterone nên < 50 ng/dL
– Nồng độ Estradiol tốt nhất nên trong khoảng sinh lý của nữ: 200-350 pg/mL
– Và các chỉ số gan, thận, … xem chi tiết tại đây.
Tổng kết những điều nên và không nên
✅ NÊN
- Sử dụng kết hợp Hormone nữ và Kháng hormone nam để đảm bảo 2 mục tiêu. Có thể Monotherapy (Đơn trị liệu – Sử dụng Hormone nữ liều cao để ức chế Testosterone), nhưng không khuyến khích bởi việc sử dụng estrogen liều cao thời gian dài có thể gây vô sinh vĩnh viễn.
- Đối với Hormone nữ, chỉ sử dụng các loại thuốc chứa Estrogens đồng nhất sinh học (Estradiol Valerate, Estradiol Benzoate, 17β-Oestradiol).
- Đối với Kháng hormone nam, nếu sử dụng Spironolactone cần theo dõi nồng độ Kali máu.
❌ KHÔNG NÊN
- Đối với hormone nữ, không sử dụng Estrogens không đồng nhất sinh học (Ethinyl-Estradiol trong thuốc tránh thai, Conjugated-Estrogen – Estrogen liên hợp từ nước tiểu ngựa cái mang thai). Bởi vì Estrogen không đồng nhất sinh học tăng nguy cơ bị huyết khối tĩnh mạch sâu, các vấn đề về tim mạch, và các vấn đề khác liên quan đến sức khỏe.
PHỦ NHẬN MỘT SỐ “MYTH” TRUYỀN MIỆNG
❌ Sử dụng nhiều hormone hơn, nồng độ estrogen cao hơn để nhanh trở thành con gái hơn, da dẻ đẹp hơn, vú phát triển nhanh hơn?
=> SAI! Chưa có bằng chứng nào cho thấy nồng độ E2 cao hơn là cần thiết cho sự nữ hóa hay phát triển vú đầy đủ. Sử dụng E2 liều cao chỉ để ức chế Testosterone, ngoài ra không còn lợi ích gì khác. Những lo ngại về việc sử dụng E2 liều thấp không cho tác dụng nữ hóa đầy đủ hoàn toàn không có cơ sở.
❌ Dùng hormone dạng bôi kém hiệu quả hơn dạng uống và tiêm?
=> Sai! Không có sự khác biệt nào về mặt nữ hóa hay phát triển vú ở cả E2 đường uống, tiêm và bôi.
✅Xem tất cả các hiểu nhầm thường gặp tại đây.
Lộ trình tìm đọc nội dung trên website TGVN
Các bài viết nền tảng, nhập môn
Các bài viết về an toàn - nguy cơ đối với sức khoẻ
Các bài viết chuyên sâu, cơ chế hoạt động
Tuy những bài viết sau có chi tiết vô cùng quan trọng, nhưng quả thực để đọc hiểu những bài này không dễ. Vì vậy nếu cảm thấy chưa sẵn sàng, hãy tạm thời gác lại, đọc kỹ lại phần tóm tắt, các bài viết nêu trên, và xem Mindmap nhé.
Tham khảo các chuyên mục khác
Nên nhớ hormone không phải là tất cả, không phải cứ dùng hormone là bạn tự khắc biến thành con gái. Để sống như một người con gái còn những yếu tố khác bạn có thể quan tâm, ví dụ như luyện giọng, makeup, thời trang. TGVN cũng đang trong quá trình xây dựng những chuyên mục này, cùng tham khảo nhé.
